Kwant açary paýlanyşy (QKD)

/ kwant-açar-paýlamak-qkd) /

Kwant açary paýlanyşy (QKD), kwant mehanikasynyň böleklerini öz içine alýan kriptografiki protokoly ýerine ýetirýän ygtybarly aragatnaşyk usulydyr. Iki tarapa diňe özlerine mälim bolan tötänleýin gizlin açary öndürmäge mümkinçilik berýär, soň bolsa habarlary şifrlemek we açarlamak üçin ulanylyp bilner. Kwant kriptografiki meseläniň iň meşhur mysaly bolany üçin, köplenç kwant kriptografiýasy nädogry diýilýär.
Köp ýyllap täjirçilik taýdan elýeterli bolsa-da, bu ulgamlary has ykjam, arzan we has uzak aralyklarda işlemäge ukyply etmekde ösüş dowam edýär. Bularyň hemmesi hökümetleriň we senagatyň bu tehnologiýalary ulanmagy üçin möhümdir. Bu QKD ulgamlarynyň bar bolan tor infrastrukturasyna birleşdirilmegi häzirki kynçylykdyr we telekommunikasiýa enjamlaryny öndürijileriň, möhüm infrastruktura üpjün edijileriniň, tor operatorlarynyň, QKD enjam üpjün edijileriniň, sanly howpsuzlyk hünärmenleriniň we alymlarynyň köp ugurly toparlary üstünde işleýärler.
QKD, kriptografiki protokollar üçin zerur bolan gizlin açarlary paýlamagyň we paýlaşmagyň usulyny üpjün edýär. Bu ýerdäki ähmiýet, olaryň şahsy bolmagyny, ýagny aragatnaşyk edýän taraplaryň arasynda bolmagydyr. Munuň üçin bir wagtlar kwant ulgamlarynyň meselesi hökmünde görlen zatlara bil baglaýarys; olara "seretseňiz" ýa-da haýsydyr bir görnüşde biynjalyk etseňiz, kwant aýratynlyklaryny "bozýarsyňyz".