Çyzykly optika we çyzykly optika barada umumy syn
Lightagtylygyň materiýa bilen täsirine esaslanyp, optikany çyzykly optika (LO) we çyzykly optika (NLO) bölmek mümkin. Çyzykly optika (LO), ýagtylygyň çyzykly täsirlerine ünsi jemläp, nusgawy optikanyň esasyny düzýär. Munuň tersine, çyzykly optika (NLO) ýagtylygyň intensiwligi materialyň optiki jogabyna gönüden-göni proporsional bolmadyk ýagdaýynda ýüze çykýar, esasanam lazer ýaly ýokary şöhleli şertlerde.
Çyzykly optika (LO)
LO-da ýagtylyk pes intensiwlikde materiýa bilen täsirleşýär, adatça atom ýa-da molekula üçin bir foton gatnaşýar. Bu özara täsir, tebigy ýa-da molekulýar ýagdaýyň minimal ýoýulmagyna, tebigy, bozulmadyk ýagdaýynda galmagyna getirýär. LO-da esasy ýörelge, elektrik meýdanyndan emele gelen dipolyň meýdan güýjüne göni proporsional bolmagydyr. Şonuň üçin LO superpozisiýa we goşmaçalyk ýörelgelerini kanagatlandyrýar. Superpozisiýa ýörelgesi, ulgam birnäçe elektromagnit tolkunlara sezewar bolanda, umumy jogap her tolkuna aýratyn jogaplaryň jemine deňdir diýilýär. Goşmaçalyk, çylşyrymly optiki ulgamyň umumy jogabyny aýratyn elementleriň jogaplaryny birleşdirmek arkaly kesgitläp boljakdygyny görkezýär. LO-da çyzyklylyk, intensiwligiň üýtgemegi bilen ýagtylygyň özüni alyp barşynyň üýtgemegini aňladýar - çykyş giriş bilen proporsionaldyr. Mundan başga-da, LO-da ýygylygy garyşdyrmak ýok, şonuň üçin şeýle ulgamdan geçýän ýagtylyk güýçlendirme ýa-da faza üýtgese-de ýygylygyny saklaýar. LO mysallara ýagtylygyň linzalar, aýnalar, tolkun plitalary we difraksiýa örtükleri ýaly esasy optiki elementler bilen täsiri bar.
Çyzykly optika (NLO)
NLO güýçli ýagtylyga çyzykly däl jogap bilen tapawutlanýar, esasanam çykyş giriş güýjüne laýyk gelmeýän ýokary intensiwlik şertlerinde. NLO-da birnäçe foton bir wagtyň özünde material bilen täsirleşýär, netijede ýagtylygyň garyşmagy we refraktiw indeksiň üýtgemegi bolýar. Lightagtylygyň özüni alyp barşyna garamazdan, LO-dan tapawutlylykda, çyzykly däl effektler diňe aşa ýagtylyk intensiwliginde ýüze çykýar. Bu intensiwlikde, adatça superpozisiýa ýörelgesi ýaly ýeňil täsirleri dolandyrýan düzgünler indi ulanylmaýar, hatda wakuumyň özi hem çyzykly däl bolup biler. Lightagtylyk bilen materiýanyň özara täsirindäki çyzyksyzlyk, dürli ýagtylyk ýygylyklarynyň arasynda özara täsirleşmäge mümkinçilik berýär, netijede garmoniki nesil, jem we tapawut ýygylygy emele gelýär. Mundan başga-da, çyzykly däl optika parametriki güýçlendirişde we yrgyldamada görkezilişi ýaly täze ýygylyklary öndürmek üçin ýagtylyk energiýasynyň gaýtadan paýlanýan parametriki proseslerini öz içine alýar. Anotherene bir möhüm aýratynlyk, öz-özünden faza modulýasiýa bolup, onda ýagtylyk tolkunynyň fazasy öz intensiwligi bilen üýtgedilýär - optiki aragatnaşykda möhüm rol oýnaýan täsir.
Çyzykly we çyzykly optikada ýeňil materiýa täsirleri
LO-da, ýagtylyk bir material bilen täsirleşende, materialyň täsiri ýagtylygyň intensiwligine göni proporsionaldyr. Munuň tersine, NLO diňe bir ýagtylygyň intensiwligine däl-de, has çylşyrymly usullara jogap berýän materiallary öz içine alýar. Intensokary güýçli ýagtylyk çyzykly däl materialy uranda, täze reňkler döredip biler ýa-da ýagtylygy üýtgeşik görnüşde üýtgedip biler. Mysal üçin, gyzyl çyra ýaşyl çyra öwrülip biler, sebäbi materialyň jogaby diňe bir proporsional üýtgemäni däl, ýygylygy iki esse köpeltmegi ýa-da beýleki çylşyrymly täsirleri öz içine alyp biler. Bu özüňi alyp barmak, adaty çyzykly materiallarda görünmeýän çylşyrymly optiki effektleriň toplumyna getirýär.
Çyzykly we çyzykly däl optiki usullaryň goşundylary
LO giňden ulanylýan optiki tehnologiýalaryň giň toplumyny, şol sanda linzalary, aýnalary, tolkun plitalaryny we difraksiýa örtüklerini öz içine alýar. Optiki ulgamlaryň köpüsinde ýagtylygyň özüni alyp barşyna düşünmek üçin ýönekeý we hasaplaýjy çarçuwany üpjün edýär. Faza çalşyjylary we şöhle bölüjileri ýaly enjamlar köplenç LO-da ulanylýar we meýdan LO zynjyrlarynyň meşhurlyk derejesine ýetdi. Bu zynjyrlar indi köp funksiýaly gurallar hökmünde görülýär, mikrotolkun we kwant optiki signaly gaýtadan işlemek we ýüze çykýan bioheuristik hasaplaýyş arhitekturasy ýaly ýerlerde amaly programmalar. NLO birneme täze we dürli programmalary arkaly dürli ugurlary üýtgetdi. Telekommunikasiýa pudagynda, lazer güýjüniň artmagy bilen maglumat geçiriş çäklerine täsir edip, süýüm optiki ulgamlarynda möhüm rol oýnaýar. Analitik gurallar ýokary çözgütli, lokal şekillendiriş üpjün edýän konokok mikroskopiýa ýaly ösen mikroskopiýa usullary arkaly NLO-dan peýdalanýar. Şeýle hem, NLO täze lazerleriň ösüşini üpjün etmek we optiki häsiýetleri üýtgetmek arkaly lazerleri güýçlendirýär. Şeýle hem, ikinji garmoniki nesil we iki fotonly floresan ýaly usullary ulanyp, derman ulanmak üçin optiki şekillendiriş usullaryny kämilleşdirdi. Biofotonikada NLO minimal zeper ýeten dokumalary çuňňur şekillendirmegi aňsatlaşdyrýar we mugt biohimiki kontrast belliklerini üpjün edýär. Meýdan ösen terahertz tehnologiýasyna eýe bolup, güýçli bir döwürli terahert impulslaryny döretmäge mümkinçilik berýär. Kwant optikasynda çyzykly däl effektler ýygylyk öwrüjilerini we foton ekwiwalentlerini taýýarlamak arkaly kwant aragatnaşygyny aňsatlaşdyrýar. Mundan başga-da, NLO-nyň Brillouin dargamakdaky täzelikleri mikrotolkunlary gaýtadan işlemekde we ýeňil fazany birleşdirmekde kömek etdi. Umuman aýdanyňda, NLO tehnologiýa we gözlegleriň çäklerini dürli dersler boýunça dowam etdirýär.
Çyzykly we çyzykly optika we olaryň ösen tehnologiýalar üçin täsiri
Gündelik programmalarda we ösen tehnologiýalarda optika möhüm rol oýnaýar. LO köp sanly optiki ulgam üçin esas döredýär, NLO bolsa telekommunikasiýa, mikroskopiýa, lazer tehnologiýasy we biofotonika ýaly ugurlarda täzelik döredýär. NLO-da soňky gazananlar, esasanam iki ölçegli materiallar bilen baglanyşykly, önümçilik we ylmy taýdan ulanylmagy sebäpli köp ünsi çekdi. Şeýle hem alymlar çyzykly we çyzykly däl häsiýetleri yzygiderli seljermek arkaly kwant nokatlary ýaly häzirki zaman materiallaryny öwrenýärler. Gözlegleriň gidişi bilen LO we NLO-nyň bilelikdäki düşünjesi tehnologiýanyň çäklerini öňe sürmek we optiki ylymyň mümkinçiliklerini giňeltmek üçin möhümdir.
Iş wagty: Noýabr-11-2024