Lazer, stimulirlenen radiasiýa güýçlendirilmegi we zerur seslenme arkaly kollimirlenen, monohromatiki, sazlaşykly ýagtylyk şöhlelerini emele getirmek prosesine we guralyna degişlidir. Esasan lazer öndürmek üç elementi talap edýär: “rezonator”, “girdeji gazanmak” we “nasos çeşmesi”.
A. ipleörelge
Atomyň hereket ýagdaýyny dürli energiýa derejelerine bölüp bolar we atom ýokary energiýa derejesinden pes energiýa derejesine geçende, degişli energiýanyň fotonlaryny (öz-özünden radiasiýa diýilýär) çykarýar. Edil şonuň ýaly-da, foton energiýa derejesi ulgamynda bolup, oňa siňdirilende, atomyň pes energiýa derejesinden ýokary energiýa derejesine geçmegine sebäp bolar (tolgundyrylan siňdiriş diýilýär); Soň bolsa, has ýokary energiýa derejesine geçýän atomlaryň käbiri pes energiýa derejesine geçer we fotonlary çykarar (stimulirlenen radiasiýa diýilýär). Bu hereketler üzňelikde däl, köplenç parallel bolup geçýär. Degişli gurşaw, rezonator, ýeterlik daşarky elektrik meýdany ulanmak ýaly bir şert döredenimizde, stimulirlenen radiasiýa güýçlendirilýär, şonuň üçin stimulirlenen siňdirişden has köp, umuman alanyňda, lazer çyrasy çykýan fotonlar çykar.
B. Klassifikasiýa
Lazeri öndürýän serişdä görä, lazeri suwuk lazere, gaz lazerine we gaty lazere bölmek mümkin. Indi iň köp ýaýran ýarymgeçiriji lazer gaty berk lazerdir.
C. Kompozisiýa
Lazerleriň köpüsi üç bölekden durýar: tolgundyryş ulgamy, lazer materialy we optiki rezonator. Tolgundyryş ulgamlary ýeňil, elektrik ýa-da himiki energiýa öndürýän enjamlardyr. Häzirki wagtda ulanylýan esasy höweslendiriş serişdeleri ýeňil, elektrik ýa-da himiki reaksiýa. Lazer maddalary ýakut, berilý aýna, neon gazy, ýarymgeçirijiler, organiki boýaglar we ş.m. ýaly lazer çyrasyny öndürip bilýän maddalardyr. Optiki rezonans gözegçiliginiň roly çykyş lazeriniň ýagtylygyny ýokarlandyrmak, tolkun uzynlygyny we ugruny sazlamak we saýlamakdyr. lazer
D. Arza
Lazer giňden ulanylýar, esasan süýümli aragatnaşyk, lazer aralygy, lazer kesmek, lazer ýaraglary, lazer diski we ş.m.
E. Taryh
1958-nji ýylda Amerikaly alymlar Siaoluo we Townes jadyly bir hadysany ýüze çykardylar: içerki lampa bilen çykýan ýagtylygy seýrek toprak kristalyna goýanda, kristalyň molekulalary hemişe güýçli ýagtylyk çykarar. Bu hadysa görä, “lazer ýörelgesini” teklip etdiler, ýagny madda molekulalarynyň tebigy yrgyldama ýygylygy ýaly energiýa bilen tolgundyrylanda, bölünmeýän bu güýçli ýagtylygy - lazeri döreder. Munuň üçin möhüm kagyzlary tapdylar.
Sciolo we Townes-iň gözleg netijeleri çap edilenden soň, dürli ýurtlaryň alymlary dürli synag meýilnamalaryny teklip etdiler, ýöne netije bermediler. 1960-njy ýylyň 15-nji maýynda Kaliforniýadaky Hýuz laboratoriýasynyň alymy Maýman tolkun uzynlygy 0.6943 mikron bolan lazeri alandygyny, bu adamlar tarapyndan ilkinji lazer boldy we Maýman şeýlelik bilen dünýäde ilkinji alym boldy. lazerleri amaly meýdança girizmek.
1960-njy ýylyň 7-nji iýulynda Maýman dünýädäki ilkinji lazeriň dünýä inendigini yglan etdi, Maýmanyň meýilnamasy ýakut kristalda hrom atomlaryny stimulirlemek üçin ýokary güýçli fleş turbany ulanmak, şeýlelik bilen atylanda gaty konsentrirlenen inçe gyzyl çyra sütünini öndürmekdir. belli bir wagtda günüň ýüzünden has ýokary temperatura ýetip biler.
Sowet alymy H.Γ Basow ýarymgeçiriji lazeri 1960-njy ýylda oýlap tapdy. Ondarymgeçiriji lazeriň gurluşy adatça P gatlagyndan, N gatlagyndan we goşa birleşmäni emele getirýän işjeň gatlakdan durýar. Onuň häsiýetnamalary: kiçi göwrüm, ýokary birikdirme netijeliligi, çalt jogap tizligi, tolkun uzynlygy we optiki süýümiň ululygyna laýyk gelýän ululygy gönüden-göni modulirläp bolýar, oňat sazlaşykly.
Alty, lazeriň esasy amaly ugurlary
F. Lazer aragatnaşygy
Maglumat geçirmek üçin ýagtylygy ulanmak häzirki döwürde gaty ýygydyr. Mysal üçin, gämiler aragatnaşyk üçin çyralary ulanýarlar, svetoforlarda gyzyl, sary we ýaşyl reňkler ulanylýar. Emma adaty ýagtylygy ulanyp maglumat bermegiň bu usullarynyň hemmesi diňe gysga aralyklar bilen çäklendirilip bilner. Maglumatlary göni ýagtylyk arkaly uzak ýerlere geçirmek isleseňiz, adaty ýagtylygy ulanyp bilmersiňiz, diňe lazer ulanyp bilersiňiz.
Lazeri nädip ýetirip bilersiňiz? Elektrik toguny mis simler bilen alyp bolýandygyny bilýäris, ýöne adaty metal simler bilen ýagtylygy alyp bolmaýar. Bu maksat bilen alymlar süýüm diýlip atlandyrylýan optiki süýüm diýlip atlandyrylýan ýagtylygy geçirip bilýän süzgüç döretdiler. Optiki süýüm ýörite aýna materiallardan ýasalýar, diametri adam saçyndan has inçe, adatça 50-150 mikron we gaty ýumşak.
Aslynda süýümiň içki ýadrosy, açyk optiki aýnanyň ýokary refraktiw görkezijisidir we daşky örtük pes refraktiw görkeziji aýnadan ýa-da plastmassadan ýasalýar. Şeýle gurluş, bir tarapdan, suw turbasynda öňe akýan suw ýaly, müňlerçe öwrümleriň we öwrümleriň täsiri bolmasa-da, içki ýadro boýunça ýagtylygy döwüp biler. Beýleki tarapdan, pes refraktiw indeks örtügi, suw turbasynyň geçmeýänligi we simiň izolýasiýa gatlagynyň elektrik geçirmeýşi ýaly, ýagtylygyň çykmagynyň öňüni alyp biler.
Optiki süýümiň peýda bolmagy ýagtylygy ýaýratmagyň ýoluny çözýär, ýöne bu onuň bilen islendik ýagtylygyň gaty uzaklara geçip biljekdigini aňlatmaýar. Diňe ýokary ýagtylyk, arassa reňk, gowy ugrukdyryjy lazer, maglumat geçirmek üçin iň amatly ýagtylyk çeşmesidir, süýümiň bir ujundan girýär, beýleki ujundan ýitgi we çykma ýok diýen ýaly. Şonuň üçin optiki aragatnaşyk, esasan, uly kuwwatlylygy, ýokary hilli, materiallaryň giň çeşmesi, berk gizlinlik, çydamlylyk we ş.m. artykmaçlyklaryna eýe bolan we lazer aragatnaşygy bolup, alymlar aragatnaşyk pudagyndaky öwrülişik hökmünde kabul edilýär we biri tehnologiki ynkylapda iň ajaýyp üstünliklerden.
Iş wagty: Iýun-29-2023